Panorama zaandam by Tilemahos Efthimiadis

Koene’s Buurtwinkel

Van onze redac­tie, Ruud Meijns

Koene0

Menig Zaan­dammer kende de buurtwinkel van Koene op het Rusten­burg. Je kon er zinken teilen, rotan stoe­len, porse­leinen vazen, vuur­w­erk en fopar­tike­len kopen. En als iets ner­gens meer te kri­j­gen was kon je het bij Koene nog proberen; vaak had die het nog wel. Maar de zaak is in 2008 gestopt. We spraken over de geschiede­nis van deze unieke winkel met de fam­i­liele­den Tini, Ank, Yvonne en Jan.


Koene1

Het begin van de verkoop van huishoudelijke artike­len ligt rond 1920 in Koog aan de Zaan, net over de Mal­le­gat­sluis. Daar had Lam­ber­tus Koene een winkeltje. En als hij en zijn zoon Jacob Koene met de kar op pad waren voor de verkoop bij mensen aan huis, dan stond zijn vrouw achter de toon­bank. Het gezin had tien kinderen.

Er is nog een fotootje van het winkeltje. Het merk­waardige is dat zoon Jan later daar weer, ongeveer op dezelfde plek, een zaak begon onder de naam Hela Hola.

Rechts de winkel van Koene. In de verte lopen drie jonge man­nen en vol­gens over­lev­er­ing zijn dat de zonen van Lam­ber­tus.

Ongelukkige tijd om een winkel te begin­nen. Zoon Juri­aan is tim­mer­man maar raakt, net als velen, z’n baan kwijt. In 1936 besluit hij, met z’n broer Jan, een winkel te begin­nen, ook in huishoudelijke artike­len, op het Rusten­burg. Het Rusten­burg is dan nog een lev­endige winkel­straat met tal van kleine zelf­s­tandi­gen; bakkers, slagers, groen­te­boeren, vis­han­del, kruide­niers noem maar op. Men zei wel eens dat als je in je nakie op de Hogendijk stond kwam je er gewassen, geschoren, gek­leed en gevoed in de Sta­tion­sstraat weer uit.

Ze huren het pand op nr. 55 van Ams­ter­dammers die er niet zelf mogen wonen omdat ze geen economis­che bind­ing met Zaan­dam had­den. Toen deze mensen ouder wer­den heeft Juri­aan het pand van ze gekocht.

De oor­logs­jaren waren moeil­ijk, net als voor iedereen. In 1943 trouwde Juri­aan met Nel Poppes die ook in de winkel kwam werken. Ze kri­j­gen in 1944 een zoon; Juri­aan Pieter. Omdat Jur sr. vreesde naar Duit­s­land te moeten, een NSB’r had in de winkel al eens gezegd dat hij best gemist kon wor­den, dook hij onder in Wormer. Maar daar werd hij ziek, kreeg TBC en heeft 2 jaar moeten kuren in de barakken van het Gemeente Zieken­huis aan de Frans Halsstraat.

Koene2In die peri­ode moest Nel de zaak draaiende houden met behulp van Jan Koene (Hela Hola).
Veel spullen uit de winkelvoor­raad wer­den geruild voor voed­sel. Jur sr. her­stelt van de TBC en samen gaan ze na de oor­log verder met het opbouwen van de zaak.
Daar­bij horen ook de activiteiten op ker­mis­sen. Ze gin­gen de hele Zaanstreek door, maar ook Uit­geest en Volen­dam en zelfs Texel wer­den aangedaan. In het begin ging dat nog met een woon­wa­gen die ze zelf had­den gebouwd. Later maak­ten ze gebruik van een, weer zelf gemaakte, kleinere kraam.
In 1950 kri­j­gen Nel en Jur sr. een dochter; Tini.

Foto: Tini en Jur jr. op de Zaan­damse kermis

De winkel kreeg een steeds groter assor­ti­ment naast de sponzen, zemen­lap­pen en zeep­klop­pers. Porse­leinen vazen, servies­goed, kop en scho­tels die in theek­isten bin­nen kwa­men. Er was altijd ruimtege­brek, maar gelukkig kon er hier en daar nog wel een schu­urtje gehu­urd wor­den. Keulse pot­ten, inmaakpotten.

Koene3Het echt­paar Koene; de grondleggers

Speel­goed deed het ook goed. Zelfs zeel­ieden uit de haven wis­ten de winkel te vin­den. Kwa­men ze eerst uitkiezen en later als ze hun gage had­den gevan­gen kwa­men ze de spullen, o.a. speel­goed, ophalen.

Voor het blikken speel­goed vooral uit Oost-​Duitsland had­den ze con­tact met een verte­gen­wo­ordi­ger. Na de Duitse een­word­ing bleek juist dat speel­goed erg in de belang­stelling te staan. Verza­me­laars kwa­men aan de deur en Jur jr. besloot dat hij het dan zelf ook wel kon verzamelen.

Koene4Eind jaren ’60 kri­jgt Tini ken­nis aan Jan. Jan is tim­mer­man en hij kon meteen aan de slag. De winkel wordt ver­g­root door het achter­huis erbij te betrekken. Dat betekent ook dat een deel van de opsla­gruimte verd­wi­jnt.
Om dat op te van­gen wordt Rusten­burg 29 gekocht. Nu de woon­ruimte op 55 is verd­we­nen gaan Nel en Jur sr. op 29 wonen.
Als later rotan­meube­len ook tot de artike­len gaan behoren, kon dat moeil­ijk in de winkel op nr. 55 getoond wor­den. Dat wordt in het ver­volg op nr. 29 gedaan.

Foto: Rusten­burg 29

Koene5Vakantie was er nooit bij, nou ja, het echt­paar Koene is één keer samen een paar dagen naar Lux­em­burg geweest. Dat was echt een uit­zon­der­ing. Moeder Nel is nog wel een keer samen met een vriendin en dochter Tini naar Italië geweest. Daar hebben ze o.a. Venetië bezocht.
Daar is het wat vakanties betreft voor het echt­paar Koene wel bij gebleven. De zaak ging altijd voor.

Foto: Even weg in Luxemburg

Er wordt handig inge­speeld op aller­lei nieuwigheid. Als de Sound­mixshow van Hen­nie Huis­man een hit is komen er namaak­mi­cro­foons of verkleed­kleren. Als het Ned­er­lands elf­tal suc­cessen viert kleurt de winkel oranje.
De fop– en feestar­tike­len vin­den grote aftrek. Klik-​klak-​kikkers, Halloween-​producten, opwind-​muizen, toeters, bal­lon­nen, knal­raket­ten, nep-​snorren en –baarden.

Ank vertelt dat ten tijde van de one-​man-​shows van Math­ias de Boer hor­den mensen kwa­men om alvast in te kopen voor het optre­den van de Zaanse komiek.
Koninginnedag op Poe­len­burg. De spullen waren nog niet eens uit­gepakt en de oranje hoed­jes en kroon­t­jes wis­selden al van eigenaar.

Ze had­den ook eigen ansichtkaarten. Samen met vier winke­liers uit de buurt had­den ze foto’s van vier pun­ten uit de buurt laten maken van o.a. het Rusten­burg en de Hogendijk. Daar moesten ze dan van elke ansichtkaart 100 stuks afne­men. Dat duurde wel even voor dat die de deur uit waren.

Koene8Maar ondanks alles bleef het ook gewoon een winkel waar je je eerste pan­nenset kocht. Een buurtwinkel waar mensen voor een praatje kwa­men. En dan had je spe­ciale klanten die een bij­naam kre­gen: Peper­muntje, ze had altijd peper­munt­jes. Doofie, daar moest je hard bij schree­uwen, De Schrik van Nauerna, een grote vrouw die met veel tam-​tam bin­nen kwam. Een meneer had een beeldje gekocht van een hond en kwam steeds vra­gen hoe het hondje heette; die kreeg de naam Hondje.

En dan het vuur­w­erk, de goed­maker van het jaar. Maar dat gaf ook veel gezeur met de inspec­tie. In het begin werd het vuur­w­erk in beton­nen bakken bewaard; een soort sep­tic­tank. Dat was alle­maal los vuur­w­erk. Als ze tekort kwa­men werd op de fiets uit Ams­ter­dam een nieuwe voor­raad gehaald. Dan ston­den de kinderen, meestal jon­gens, al bij de Hempont op ze te wachten.

Later kwa­men de pakket­ten waar weer nieuwe opslag voor moest komen. Dikke beton­nen opslag met een sprin­k­lerin­stal­latie van 13 mm. Het jaar daarop was dat weer niet goed genoeg en moest het 15 mm wor­den. Met het vuur­w­erk zijn ze na het over­li­j­den van Jur jr. in 2005 gestopt. Hij was degene die alle inkoop deed.

In 1980 over­leed Jur sr., oud 76 jaar. Zijn vrouw Nel over­leed in 1996, oud 80 jaar. En Jur jr. die de zaak had overgenomen over­leed plot­sel­ing in 2005 aan een hersen­bloed­ing. Klan­dizie liep achteruit, de winkel was door alle werkza­amhe­den in de stad steeds slechter bereik­baar. Ank heeft de zaak nog voort­gezet tot juni 2008. Zoals bek­end waren er in de hele Rus­sis­che buurt prob­le­men met de fun­der­ing van de huizen, ook bij Rusten­burg 55 was dat het prob­leem. De winkel is in 2015 verkocht.

Koene7

Een mooie herin­ner­ing: Tini, Ank en Jur jr. voor de winkel op het Rustenburg.

Joomla tem­plates by a4joomla