Eisendrath, een verzonken familie (1845−1945)
Van onze redactie, Greet Plekker-van Sante
Dat is de titel van het boek dat Erik Schaap in 2017 het levenslicht deed zien. Maar daaraan is veel voorafgegaan.
De schrijver begon in 2008 na het lezen van twee afscheidsbrieven van Eisendraths dochters met een zoektocht naar de familie. Na oproepen werd hij geholpen met veel documentatie en gesprekken met mensen die de familie Eisendrath hadden gekend. Want Bernard Eisendrath was huisarts in Zaandam en het gezin woonde in de Bootenmakersstraat op nr. 108.
Bij het lezen van dit prachtige boek over de familie Eisendrath van 1845 tot 1945 gaat er een wereld open. De familie woonde in Vlotho an der Weser, in Duitsland ten oosten van Enschede. Ook over het wel en wee van het familieleven aldaar wordt een aantal hoofdstukken geschreven.
Als Zaandammer kom je tijdens het lezen ook veel mensen tegen die ons zeer bekend zijn geweest. Zij woonden ook in de Bootenmakersstraat of zaten ook op het Gemeentelijk Lyceum, Westzijde 92 Zaandam (bij het Ruiterveer) net als de kinderen Eisendrath.
Tot de Tweede Wereldoorlog zijn de Eisendraths, vader huisarts en arts voor de Artillerie Inrichting, moeder actief betrokken bij veel instanties, kinderen met veel vrienden en vriendinnen, een levendige familie. De overbuurman, de burgemeester, drinkt met hen een kopje koffie, Dirk Witte maakt een praatje, Harrie Field, Albert Heijn, Klaas Woud en Marcus Bakker zijn klasgenoten, Oma vlucht uit Duitsland en komt bij het gezin inwonen. Daarna komen er meer mensen uit Duitsland gevlucht voor het nazi-bewind van Hitler.
Als de oorlog ook in Nederland uitbreekt op 10 mei 1945 gaat het nog even rustig aan tot er steeds meer aankondigingen komen om het leven van Joodse mensen moeilijk te maken. Om hen duidelijk te onderscheiden. Tot de oproep komt dat op 17 januari 1942 alle Joodse mensen in Zaandam zich moeten melden in Amsterdam, met achterlating van hun huis en haard en de sleutel aan de politieagent te overhandigen die hen komt ophalen.
Alle gezinsleden worden in het boek op de voet gevolgd. Dokter Eisendrath pleegt in Amsterdam zelfmoord, zijn vrouw en kinderen hebben nog een lange weg te gaan. Een weg van onderduik tot verraad, gevangen neming en transport. Allen op verschillende trajecten, maar wel een zekere dood tegemoet.
Een prachtig geschreven boek over wereld geschiedenis, met Zaandam als trefpunt.
ISBN 978 90 78381 97 6
176 pagina’s — harde kaft
Het boek is verkrijgbaar via elke Nederlandse boekhandel of door overmaking van €17,95 op rekening NL61 INGB 0000357143 van het Bureau Discriminatiezaken in Zaandam (o.v.v. ‘Eisendrath’).