Greet Plekker-van Sante
Interview door Nikky Keijzer, 19 jaar en studente media redactie aan het Media College
Om de verschrikkingen en de heldendaden van de Tweede Wereldoorlog te herdenken, zijn er in Zaanstreek-Waterland vele monumenten en gedenkplaten geplaatst. Een daarvan is ter nagedachtenis van Hannie Schaft. Zij was een actief verzetsstrijdster en lid van ‘de Raad van Verzet Haarlem’. Vele zullen haar naam herkennen. In dit interview spreek ik met Greet Plekker-van Sante, die jaarlijks de herdenking bij het Hannie Schaft monument in Zaandam organiseert.
FNV-vrouw
Greet Plekker-van Sante is in 1984, nadat zij een interview met Karin Adelmund had gehoord op de radio, lid geworden van de FNV-Vrouwenbond, nu bekend als FNV-Vrouw. Zij kwam uiteindelijk vrij snel in het bestuur terecht. “Zodra je in het bestuur zit, leer je een hele boel meer dan als je alleen maar lid zou zijn. Je bent veel meer betrokken bij alles wat er gedaan moet worden en wat er leeft in de wereld.” Vertelt Greet.
Een jaar later was het voor de bond tijd om van voorzitter te wisselen. Dit gebeurt meestal na 3 of 4 jaar, zodat er ruimte voor vernieuwing blijft. Greet is dat jaar gekozen als voorzitter van de afdeling Zaandam, later Zaanstad. “De FNV-Vrouwenbond heeft mij altijd heel erg goed gedaan.” Aldus Greet. 
De bond organiseerde elke maand een bijeenkomst met verschillende onderwerpen. Zo is in 1991 de bond opgevallen dat er maar 2 vrouwen het Hannie Schaft monument bezochten. “Wij hebben daar toen navraag over gedaan. Het bleek dat het niet georganiseerd werd, maar dat verzetsvrouwen er uit eigen initiatief heen gingen. Toen hebben we Truus Menger uitgenodigd als spreker. En ook verzetsvrouwen uit Zaandam uitgenodigd.” Truus Menger werkte samen met Hannie Schaft als verzetsstrijdster bij ‘de Raad van Verzet’.” Volgend op dit gesprek heeft de bond het monument voor Hannie Schaft, in Zaandam, geadopteerd. “Vanaf dat moment zouden wij de herdenking op 8 maart jaarlijks organiseren en ervoor zorgen dat er meer belangstelling zou komen voor het herdenken van alle vrouwen die in het verzet zaten, of verzetsdaden hadden gepleegd. Dit verliep erg goed. Er kwamen steeds meer mensen op onze uitnodigingen af. Zo is het een grote herdenking geworden.” Ook hadden we een werkgroep gevormd met vrouwen uit andere organisaties die mee wilden helpen.
De samenwerking
De samenwerking met de Hannie Schaftschool is ontstaan na een bezoek van de werkgroep aan de school. De adoptie van het monument voor Hannie Schaft is door de school toen ook besproken. “De school was al erg lang heel geïnteresseerd in alles wat Hannie Schaft had gedaan. De school doet de naam eer aan door de kinderen duidelijk te maken waarom hun school zo heet. Ze vonden het erg fijn dat ze mee konden doen aan de herdenking.” De Hannie Schaftschool komt nu elk jaar met groep 7 en 8 naar de herdenking. De werkgroep en de leerlingen van de Hannie Schaftschool hebben regelmatig contact.
Wat jaren later kwam Greet op het idee om ook naar de Erebegraafplaats in Bloemendaal te gaan en de school hierbij te betrekken. Op de Erebegraafplaats in de duinen van Bloemendaal zijn de door Duitsers gefusilleerde verzetsstrijders eervol herbegraven. Greet heeft toen, eerder als normaal (omdat het voorbereidingstijd nodig heeft), contact met de school opgenomen met het voorstel met een groep leerlingen naar de Erebegraafplaats te gaan. Dit vond de school een erg goed plan. Er is toen een afspraak gemaakt dat ouders van groep 8 de leerlingen naar de Erebegraafplaats zouden brengen. Als werkgroep gingen wij er ook heen. De kinderen (en ouders) kregen een rondleiding. “De ouders vonden het allemaal erg interessant, want voor hen was het ook nieuw. Daarom heb ik een klein overzicht gemaakt van de verzetsstrijders uit onze streek die hier zijn begraven. Dat gaf ik aan de ouders (zie hieronder). Hierdoor konden ze zien wie waar herbegraven is. Vorig jaar kwam er een meneer naar mij toe om me te vertellen hoe blij hij was dat hij nu kon zien waar de verzetsstrijders, gefusilleerd op de Burcht in Zaandam, begraven liggen. Vervolgens vertelde hij dat zijn moeder destijds in verwachting van hem was. Zij was gedwongen toe te zien bij deze executie. En dat hij zich daardoor erg betrokken voelde bij die gebeurtenis uit de Tweede Wereldoorlog.” Op de begraafplaats worden er zo veel indrukwekkende verhalen verteld.
Het belang van herdenken
“Ik ben geboren in de oorlog, dus ik heb er niet veel van meegemaakt. Mijn eerste baantje was in een boekwinkel en dat jaar was het boek ‘Het meisje met het rode haar’ net uitgebracht. Dat trok mij, want ik ben ook roodharig. Dus ik ben dat boek gaan lezen en werd erdoor geraakt en geïnteresseerd.” Greet heeft vele verhalen uit de oorlog, waaronder die van Truus Menger, gehoord. Deze verhalen motiveren haar nog altijd om de herdenkingen te blijven organiseren.
Naast het jaarlijks organiseren van de herdenking in Zaandam, is Greet door Truus Menger gevraagd om ook de organisatie van de Nationale Hannie Schaft Herdenking in Haarlem op zich te nemen. Greet is met pen en papier naar de eerste vergadering gegaan en is al snel secretaris geworden. “Je bent constant bezig met het organiseren van een herdenking en je krijgt steeds meer respect voor de verhalen van mensen die je ontmoet en hoort wat zij hebben meegemaakt. Dit is toch echt wel een reden waarom ik herdenken zo belangrijk vind. Na 15 jaar ben ik wel gestopt in Haarlem.”
Het lijkt erop dat ook steeds meer jongeren herdenken belangrijk vinden. Het leeft erg op scholen en in de maatschappij. “Mensen zijn geïnteresseerd, en dat heeft niets met leeftijd te maken. Steeds meer vragen mensen zich af hoe het allemaal kon gebeuren in de Tweede Wereldoorlog. We ervaren nu natuurlijk de covid-19 pandemie. Het is geen oorlog maar je vrijheid wordt wel sterk beperkt om gezondheidsredenen. Ik denk dat ook jongeren hierdoor steeds meer interesse krijgen in het verleden en wat er in de oorlog is gebeurd, waardoor herdenken steeds meer belangstelling krijgt.”
Eerebegraafplaats — waar vind ik .… .
Hannie Schaft — vak 22
naast haar de broers Jacob en Jan Kuyper uit Wormer — vak 22
In een vak zijn meestal de personen uit dezelfde verzetsgroep of
Todes-kandidaten op dezelfde dag gefusilleerd
illegale Parool medewerkers — vak 1
Walraven van Hall — vak 35
Gerrit Jan van der Veen — vak 19
Willem Arondeus — vak 18
Gefusilleerden op de Burcht te Zaandam — vak 15