Panorama zaandam by Tilemahos Efthimiadis

Albert Heijn. (1)

Door Koos van der Woude

De fab­rieken van Albert Heijn zijn ruim 25 jaar uit de Oost­z­i­jde verd­we­nen en nu wordt er alleen nog ruwe koffie gebrand, maar hoe is alles begonnen.

AlbertHeijnAlbert Heijn nam op 21-​jarige leeftijd, in 1887 de zaak van zijn vader in Oost­zaan over. Daar begon hij met het bran­den van koffie in het washok. De groene bonen wer­den in een cilin­der gedaan, waaron­der een vuur brandde. De cilin­der werd langzaam met de hand rondge­draaid om het aan­bran­den te voorkomen. De koffie werd gelost, door een klein luikje in de cilin­der te ope­nen.
In Oost­zaan begon hij met de verkoop van zelfge­bakken koek­jes en gebrande koffie. Deze artike­len ventte hij nog langs de deuren met een hon­denkar en later met de fiets, een grote mand voorop en daarna paard en wagen.

In 1895 waagde hij de grote stap om in Purmerend zijn eerste fil­i­aal te ope­nen. De zaken gin­gen zo goed dat er nog meer winkels vol­gden. Al snel werd de ruimte veel te klein voor de plan­nen van Albert Heijn. Daarom ver­huist hij met het gezin eind 1899 naar Zaan­dam. In de West­z­i­jde koopt hij een won­ing en pakhuis. Omdat het goed­eren­ver­voer van grond­stof­fen gro­ten­deels over water plaatsvond een ide­ale plek. Want Zaan­dam had sinds de open­ing van het Noorzeekanaal in 1876 een uit­stek­ende scheep­vaart– verbind­ing gekre­gen. Boven­dien werd de door­vaart van de haven in de Voorzaan naar de Achterzaan ver­be­terd door de open­ing van de Wil­helmi­nasluis. De pro­duk­ten, o.a. koffie, cacaobo­nen, thee en rijst, wor­den in grote hoeveel­he­den aangevoerd.

Groot heren­huis.
AlbertHeijn2Maar in 1911 besluit Heijn een huisje aan de oost­elijke oever van de Zaan kopen. De zijkant van het huis grensde aan de Zuider­valdeursloot, waar de tjalken met zakken meel kon­den aan­meren Dit was een van de weinige verbindin­gen tussen de Zaan en het Oost­z­i­jderveld. Op deze route was het dan ook een drukte van belang. Het was geen won­der dat er veel cafés waren waar de schip­pers en sjouw­ers een bor­rel kon­den halen.

Hier ston­den meer statige heren­huizen met prachtige antieke gevels. In die woon­winkel­straat; Oost­z­i­jde 81. In een van deze heren­huizen begint Albert in de keuken, met het bakken van koek, die in de Albert Heijn winkels wer­den verkocht. De reden daar­van was dat hij niet afhanke­lijk wilde zijn van fab­rikan­ten. Hij wilde zelf zijn kwaliteit bepalen. Om ook koek­jes te kun­nen bakken, kwa­men er in de keuken een op kolen gestookte hete luchtoven en een paar werk­banken. De pro­duk­ten vie­len zo in de smaak dat er al snel een com­plete koek­bakkerij werd ingericht.
In het naast­gele­gen woon­huis werd boven­dien begonnen met de pro­duk­tie van suik­er­goed, waaron­der een mooi prod­uct, Hoki-​Poki, zwarte en witte bal­let­jes. In een rap tempo vol­gden er nieuwe uit­brei­din­gen en steeds nieuwe afdelin­gen wer­den aan de fab­riek toegevoegd. De koffiebran­derij, waar Albert al op een andere plek mee was begonnen, ver­huisde mee naar het complex.

Joomla tem­plates by a4joomla