Verbrakking Polder Westzaan
Bron: NHD Zaanstreek, 17 juli 2009
Verbrakking polder gaat door.
Planten als het harige wilgenroosje en het echte lepelblad zullen terugkeren in de Polder Westzaan. Het Rijk heeft namelijk 4,3 miljoen euro gereserveerd voor het verbrakkingsproject in de polder. Inzet is het verbrakken van het Guisveld. Dit project wordt getrokken door provincie Noord-Holland. De kosten van het plan bedragen tien miljoen euro. De overige zes miljoen worden grotendeels gedragen door de provincie Noord-Holland. Ook de gemeente Zaanstad, Staatsbosbeheer, Rijkswaterstaat en het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier doen mee met het plan.
„Een heel mooi bericht. Hier zijn we ontzettend blij mee”, zegt Dick Jonker, die deel uit maakt van de Landinrichtingscommissie Westzaan en jarenlang voorzitter was van de Verenigigng Ongeschonden Behoud Westzijderveld.
Het verbrakken gebeurt door zilt water uit het Noordzeekanaal de polder Westzaan in te laten. Doel is het herstel van de oorspronkelijke laagveenvegetatie met de bijzondere planten, zoals het al genoemde harige wilgenroosje en het echte lepelblad.
Jonker: „Wat ben ik blij dat de kogel nu door de kerk is. We hebben het hier wel over een heel bijzonder gebied. Zou er niet worden verbrakt, dan wordt het water steeds zoeter, waardoor bijzondere vegetatie zou verdwijnen. Neem nou het echte lepelblad. Dit is wel een heel bijzondere plant. Ontdekt tijdens de VOC-reizen in de zeventiende eeuw. Toen wist men al dat de plant scheurbuik kon voorkomen zonder dat men wist dat de plant veel vitamine C bevat, waardoor opvarenden van de schepen konden overleven. De plant komt nu nog in bescheiden vorm voor in de polder, maar het mogen er best wel meer zijn.
Het verbrakken zal ook de waterkwaliteit verbeteren. Nu ontstaat er een laag modder en bezinksel. Dat kun je weghalen door te baggeren, maar dat is dweilen met de kraan open. Bovendien ontstaat er nu veel bos. Dat willen we niet, want we willen juist een open veenweidegebied. Gelukkig zijn er veel vrijwilligers, die de groei van bomen weer indammen.”
Uniek brakwatergebied hersteld
Bron: Zaans Stadsblad, 23 april 2008
Het gebied ‚polder Westzaan’ is een uniek brakwatergebied in Europa. Het gebied dankt zijn bijzondere flora en fauna aan het brak oppervlaktewater. Door verzoeting staat de flora en fauna in dit veenweidegebied sterk onder druk. Gedeputeerde Staten van Noord-Holland heeft besloten tot herstel van het verbrakken van het oppervlaktewater van de polder.
Polder Westzaan is het enige nog functionerende brakwater-veenweidegebied in Europa. Onder het poldergebied wordt verstaan de delen Guisveld, de Reef en Westerzijderveld.
Het gebied van ongeveer 1400 hectare rond Westzaan is eeuwenlang, het water was er al brak rond het jaar 1200, gevoed met brak water. Toen was sprake van een open verbinding van de zee met Zaandam, die later ook belangrijk was voor de industriële ontwikkeling van de regio.
Doordat het brakke Noordzeekanaal geen open doorgang meer heeft met de polder en via de boezem zoet water wordt ingelaten is het water in de polder in de loop der jaren zoeter geworden.
Bijzondere flora en fauna
Door het gebied weer te ‚verbrakken’ kan de bijzondere flora en fauna in het gebied worden behouden en gestimuleerd. „Vooral de planten in het gebied zijn bijzonder”, vertelt woordvoerder Arthur Raphet Meeng. „Het gaat om onder andere het Harige wilgenroosje en Echt lepelblad. Echt lepelblad staat op het punt te verdwijnen. Daarnaast is het gebied belangrijk voor de Noordse Woelmuis. Een dier dat uit de IJstijd stamt. Omdat het gebied zeer aantrekkelijk is voor weidevogels, zijn er veel kritische soorten in hoge aantallen te vinden. Verbrakking zorgt er ook voor dat de polder minder snel inklinkt en dat de waterkwaliteit verbetert doordat het brakhouden baggervorming tegengaat. Dit heeft positieve gevolgen voor waterflora en vissoorten. Om de effecten van de verbrakking te meten wordt een systeem van monitoring opgezet.”
Landbouw
In het Noordelijk deel van het gebied wordt de verbrakking tot stand gebracht door het aanvoeren van brak water uit het Noordzeekanaal. „Er zijn daarvoor meerdere mogelijkheden. Momenteel wordt de aanleg van een dijksloot en een toevoerleiding onderzocht. Afhankelijk van de keuze wordt medio 2009 gestart met de uitvoering.„
In het zuidelijke deel wordt lichte verbrakking doorgevoerd vanwege het agrarisch belang. De extensieve landbouw in het gebied is belangrijk voor de weidevogels. De agrariërs in het gebied spelen ook een belangrijke rol in het weidevogelbeheer. Verbrakking kan gevolgen hebben voor hun bedrijfsvoering want het risico bestaat dat koeien minder melk geven. Gedeputeerde Albert Moens heeft inmiddels gesprekken met de boeren gevoerd. „De verbrakking in het gebied is onontkoombaar maar het proces moet zorgvuldig worden doorlopen rekeninghoudend met de belangen van de agrariërs in Westzaan”, aldus Albert Moens.
Voor de verbrakking zijn al gelden gereserveerd en verder zijn er kansrijke financieringsmogelijkheden uit het Fonds Economische Structuurversterking bedoeld voor het instandhouden van veenweidegebieden. Ook zijn er mogelijkheden voor bijdragen uit de reservering voor het tegengaan van verdroging (dat wil zeggen het tegengaan van het inlaten van gebiedsvreemd water) en uit de Kader Richtlijn Water.
Over een jaar moet duidelijk zijn of de verwachte bijdragen ook worden toegezegd.
Verbrakking polder Westzaan definitief
NHDagblad Zaanstreek, 8 april 2008
Westzaan — Na tien jaar van plannen maken en voorbereiden is de kogel door de kerk. De polder Westzaan wordt definitief verbrakt. Doel is het oorspronkelijke ecosysteem te herstellen. Dat gebeurt door de inlaat van water uit het Noordzeekanaal.
Gedeputeerde Staten kwam gisteren tot dit besluit. Het noordelijke gedeelte van de polder, het Guisveld, wordt volledig verbrakt. Het zuidelijke gedeelte, het gebied rond De Reef, krijgt lichte verbrakking. GS lijkt daarmee tegemoet te komen aan de bezwaren van de boeren, die bang zijn dat hun koeien minder melk gaat produceren.
Verbrakking Westzaan vraagt om meer tijd en investering
De stuurgroep van het project Verbrakking Westzaan ‘Brak is bijzonder’ heeft besloten om vervolgonderzoek te doen naar aanvullende financieringsmogelijkheden van het project. Dit onderzoek vindt plaats onder leiding van de provincie Noord-Holland. Uitkomsten van eerder onderzoek hebben namelijk een financierings-tekort van € 2 miljoen aangetoond.
De betrokken partijen onderschrijven nog steeds het project, dat als doel heeft om in delen van de polder Westzaan het oorspronkelijk brakke milieu te herstellen.
‚BRAK IS BIJZONDER’
tussen zoet en zout in polder Westzaan
Daarom worden de komende drie maanden benut om te zoeken naar mogelijkheden voor aanvullende financiering. Ook wordt onderzocht of de opleveringstermijn (2010) die gebonden is aan het verkrijgen van de Europese LIFE-subsidie, verlengd kan worden. Naar verwachting zullen de uitkomsten van dit onderzoek in april 2008 bekend zijn.
Stuurgroep
In de stuurgroep van het project ‘Brak is bijzonder’ zijn Staatsbosbeheer, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Provincie Noord-Holland, Dienst Landelijk Gebied en Rijkswaterstaat vertegenwoordigd.
Aanleiding voor het besluit van de stuurgroep zijn de vooronderzoeken die zojuist zijn afgerond. Deze onderzoeken hadden betrekking op de technische en ecologische aspecten van het project.
Het gaat hier om een innovatief project, dat nog niet eerder is uitgevoerd. Daarom was het niet mogelijk om eerder een complete kostenraming uit te voeren. Nu de vooronderzoeken zijn afgerond, blijkt er een tekort van € 2 miljoen te zijn. De oorspronkelijke, globale raming voor het project was € 3,5 miljoen, inclusief de Europese LIFE subsidie.
De onverwacht hogere kosten liggen onder meer in noodzakelijke technische maatregelen, verbeterd inzicht in de risico’s en aandacht voor de belangen van de gebruikers van het gebied.
Voorbeelden
Voorbeelden hiervan zijn de zoetwater-voorziening voor vee en de doorvaarbaarheid voor recreanten. Het nemen van deze maatregelen vindt de stuurgroep noodzakelijk om draagvlak te krijgen voor het project.
Vooronderzoek
Het vooronderzoek heeft aangetoond dat het inlaten van brak water technisch haalbaar is en een duurzame manier is om het veengebied met zijn oorspronkelijke flora en fauna te behouden. Het vooronderzoek vormt daarmee een stevige basis voor de verdere uitvoering van het project ‘Brak is bijzonder’.
In april 2008 zijn de resultaten van het vervolgonderzoek bekend. Belangstellenden kunnen de samenvattingen van de afgeronde onderzoeken vinden op de website van Staatsbosbeheer www.staatsbosbeheer.nl
Zoals met zoveel zaken: er zijn mensen vóór, er zijn kennelijk ook mensen tégen verbrakking.
Het bord links zagen we in de polder Westzaan:
Onderzoek en discussie zal duidelijkheid moeten brengen.
Foto: Plekker