Rem­met Ouwe­jan — Een veelz­i­jdig kunstenaar

_{Van onze redac­tie, Ruud Meijns}

Rem­met werd geboren op 11 okto­ber 1930 in de Anna Paulow­nas­traat 13 in Zaan­dam. Een door zijn vader, ook Rem­met, ont­wor­pen geboortekaartje is daar het bewijs van. Vader Ouwe­jan was een kun­stzin­nig man en het kaartje is daar slechts een klein voor­beeld van. Maar zijn dagelijks brood ver­di­ende hij als medew­erker van de Han­dels Verenig­ing Ams­ter­dam; een kan­toor­baan. Hij tek­ende als geen ander en heeft het beeld van de Zaanstreek in zijn vele tekenin­gen voor het nages­lacht bewaard. En iets van zijn tal­ent zal hij aan zijn zoon hebben meegegeven.

De jonge Rem­met vol­gde de lagere school in School 9 in de Sta­tion­sstraat. School 9 had de rep­u­tatie voor de gegoede burg­erij te zijn en een voor­berei­d­ing op de HBS. Hij wilde een oplei­d­ing vol­gen in de kun­stzin­nige richt­ing. Maar door de Duitse bezetting was reizen naar Ams­ter­dam als jonge man uit­ges­loten en moest hij in sep­tem­ber 1944, door de omstandighe­den ged­won­gen, de oplei­d­ing aan de Jede­looschool in het reclame– en dec­o­ratievak vol­gen. Hij vol­gde de oplei­d­ing bij de ler­aren Fris en Ebel­ing. Over de laat­ste straks meer.

Het was een slechte tijd in 1944. Op de school was aan van alles gebrek; tekort aan mate­ri­alen en brand­stof om de school te ver­war­men. Van de kou kon je soms je pot­lood niet meer vasthouden en af en toe werd er een stuk gloeiend ijzer uit de smed­erij gehaald om de sti­jve vingers enigszins te ver­war­men. Ergens in ’45 is hij nog een keer terugge­gaan naar school en hij bleek toen de enige leer­ling in de klas bij dhr. Fris te zijn. Fris vroeg, ‘wat moeten we nou?”. Ik zei: “zegt u het maar”. Hij zei: “Ik hou je nog een paar minuten, we nemen nog wat door en dan gaan we maar.” En dat was de laat­ste keer dat ik er ben geweest en ik weet niet hoe dat weer op gang is gekomen na de oorlog.

Gelijk­er­tijd vol­gde hij al, als 12-​jarige, lessen bij de bek­ende kun­ste­naar Ger­rit de Jong. De vol­gende stap was, toen de treinen weer begonnen te rij­den, naar Het Insti­tuut voor Kun­st­ni­jver­hei­d­son­der­wijs te Ams­ter­dam, de lat­ere Rietvel­da­cad­e­mie. Daar waren de nieuwe kun­st­stro­min­gen al zicht­baar; grote kwasten en lange halen vol­gens Ouwe­jan. Dat was niet zijn doel en hij koos voor het Brolsma Insti­tuut ook in Ams­ter­dam waar hij een echt vak kon leren.

Ter­wijl hij nog thuis woonde deed hij al aan klanten­werv­ing.
Hij deed mee aan com­peti­ties om opdrachten te ver­w­er­ven voor bijvoor­beeld de ver­pakkingsin­dus­trie. Soms werkt het via mond tot mon­dreclame. Daar­naast schilderde hij; een fijn­schilder die lang en pre­cies aan z’n onder­w­erp werkt.
Een eerste schilder­i­jtje ‘Veer­boot Texel’ verkocht hij aan een liefheb­ber in Denemarken.

Door zijn liefde voor Vlaan­deren en de Vlaamse taal heeft hij een peri­ode in Meche­len gewoond en daar heeft hij veel getek­end en geschilderd, zoals bij­gaand werkje uit Mechelen.

Foto: Meche­len, door Rem­met Ouwejan

Muziek
Mocht dit niet genoeg zijn was hij, samen met Siem Pos, betrokken bij de opricht­ing van het ‘Zaans Amuse­ments Ork­est’ waar hij het slag­w­erk voor z’n reken­ing nam. Het ork­est was al aan het eind van de oor­log in Zaan­dam actief. Ze speelden o.a. in ‘Ons Huis’ tij­dens sin­terk­laas­feesten die geor­gan­iseerd wer­den door het ‘Zaan­dams Jon­geren Comité. Het geheel stond onder ‘de emi­nente lei­d­ing’ van Jan van Dijk, zoals De Typhoon in 1947 een optre­den beschreef.

Saen­den
Op dit moment is Rem­met Ouwe­jan bezig met het orde­nen en beschri­jven van het archief van de smal­film­club ‘Saen­den’ waar hij al sinds 1955 lid van is. Zijn eerste fil­muitrust­ing kreeg hij met Sin­terk­laas in 1954 en hij is deze hobby sinds­dien trouw gebleven. Hij heeft meegew­erkt aan vele films die door de club zijn gemaakt. Altijd zijn het films met een idee als begin­punt. Daarna wordt een sce­nario geschreven en de film kan gemaakt wor­den. Het doel van de clu­binzendin­gen is mee te doen aan com­peti­ties zowel provin­ci­aal als lan­delijk en Saen­den is vele keren in de pri­jzen gevallen. In al die jaren heeft Ouwe­jan veel zien veran­deren. Dubbel 8 (mm) werd super 8 in 1965 en in de jaren ’80 kwam de Video. Als ontwer­per heeft hij der­tig jaar lang voor elk jaar een omslag ont­wor­pen voor het clubblad.

De film heeft hem ook in con­tact gebracht met zijn eerste vrouw. Hij ont­moette haar tij­dens een filmvoorstelling van de club. Toen ze zich aan elkaar voorstelden kwam hij tot de ont­dekking dat de jonge dame de dochter van zijn vroegere ler­aar van de Ambachtss­chool Ebel­ing was. Ze zijn in 1962 getrouwd en in de Govert Flinck­straat gaan wonen waarin hij zijn ate­lier en stu­dio ves­tigde. Een straat waar hij als jon­geling in de pauze van de Ambachtss­chool wel eens door­liep en ervan droomde hoe het zou zijn om in zo’n mooi huis te wonen.

In al zijn jaren als ontwer­per heeft hij tal­loze ontwer­pen gemaakt voor de indus­trie, stands voor ten­toon­stellin­gen ont­wor­pen en samengesteld. Over het ontwer­pen zegt hij dat naar­mate een over­leg met een bedrijf vorderde, het in z’n hoofd al langzaam vorm begon te kri­j­gen welke kant het ontwerp uit moest gaan. Het is dat cre­atieve pro­ces dat niet te stop­pen is en dat hem ook al die jaren heel veel plezier heeft gegeven in zijn werk. Maakt niet uit wat het is: een boekom­slag of een illus­tratie op een gebaks­doos, elke keer weer is het een nieuw proces.

Ouwe­jan heeft veel wand­schilderin­gen voor bedri­jf­skan­toren ont­wor­pen bijvoor­beeld voor Wes­sa­nen een aan­tal keer. Voor een fab­riek­shal van Asmeta kan­toormeu­bi­lair, heeft hij een voorstelling geschilderd van 50 meter lang bij 70 cm hoog, op houten plaat­ma­te­ri­aal, die bestemd was voor op een beton­nen rand in een bedrijfshal.

Ook voor de gemeente Zaanstad heeft hij een muurschilder­ing gemaakt; in het Ban­nehof in Zaandijk. Het was een voorstelling van een ein­de­loos lint.
Een ambte­naar vertelde Ouwe­jan dat het hem deed denken aan de ein­de­loze stroom for­mulieren bin­nen de gemeente.
Gelukkig zijn er afbeeldin­gen van bewaard gebleven want bij de sloop van het voor­ma­lig gemeen­te­huis is de wand verd­we­nen. Nooit enig berichtje over ont­van­gen, aldus Ouwejan.

Foto: De verd­we­nen wand­schilder­ing in het Bannehof

Ouwe­jan maakt zich zelden echt kwaad maar toen het nieuwe logo voor de gemeente Zaanstad werd gep­re­sen­teerd kon hij zich toch niet inhouden. Als ontwer­per kon hij onmo­gelijk waarder­ing opbren­gen voor dit nieuwe beeld­merk van de gemeente.

Er is niets meer in het ontwerp dat aan De Zaanstreek herin­nert in tegen­stelling tot het oude logo met de twee walvis­sen. En dan de kosten van het ontwerp; € 365.000,00 en dat voor een gemeente die in geld­nood zat. Hij heeft er een brief over aan toen­ma­lig burge­meester Faber geschreven. Hij was niet de enige, ook in de gemeen­ter­aad wer­den er vra­gen over gesteld. Het heeft alleen niet veel uitgehaald.

In 1998 over­leed zijn vrouw als gevolg van een hersen­bloed­ing. Enige jaren later hertrouwde hij met de vriendin van zijn eerste vrouw die ook alleen was komen te staan. Dat geluk duurde echter niet lang want zij over­leed eve­neens ander­half jaar later aan een hersenbloeding.

Rem­met Ouwejan

Rem­met Ouwe­jan is nu alleen, 88 jaar en nog steeds actief en nu vooral druk om het archief van de film­club Saen­den veilig te stellen. Als dat gedaan is hoopt hij weer tijd te vin­den om het penseel op te pakken. Daar­naast heeft het plan om nog een film te maken over zijn vader als een eerbe­toon over wat hem dier­baar was en wat hij voor zijn zoon heeft over gehad.

Tenslotte één van de favori­ete eigen werken van dhr. Ouwe­jan met als titel ‘Afgedankt’ een eerbe­toon aan de molens en de mole­naars die onze streek zo een lange tijd hebben gedomineerd.

Foto: Afgedankt, door Rem­met Ouwe­jan.